समस्या गुनासोले होइन, सहभागिताले समाधान हुन्छ – युवाले आत्मदायित्व लिनुपर्ने समय अब यही हो

काठमाडौं, वैशाख २१ । नेपाली युवाहरू प्रायः सरकार, समाज वा आफ्नै परिवारप्रति असन्तुष्टि व्यक्त गर्छन्। रोजगारी छैन, तालिम पाइँदैन, आमाबाबुले साथ दिएनन् भन्ने गुनासोहरू सर्वसाधारण छन्। तर, जब त्यही सरकारी तालिम वा अवसरमा सहभागी भइ केही सकारात्मक पहल गर्नुपर्ने हुन्छ, तब भने उनीहरू पछि हट्ने प्रवृत्ति देखिन्छ।

पुस्तकालय पुरानो भयो, इन्टरनेट नचल्ने भयो भन्ने गुनासो गरेर मात्र समस्याको समाधान सम्भव हुँदैन। सामुदायिक सरसफाइ, वृक्षरोपणजस्ता साना अभियानमा समेत सक्रिय नहुनु गुनासोको लोकप्रिय बहाना बन्न गएको छ।

कमजोरी र अभाव स्वाभाविक हुन्। तर, दोषारोपण गरेर मात्रै परिवर्तन सम्भव हुँदैन। समाधानको बाटो भनेको युवाले आफैं कदम चालेर देखाउनु हो। सामाजिक सञ्जालमा #क्रान्ति, #परिवर्तन जस्ता नाराहरूले आकाश गन्जाए पनि, ती नै युवा आफ्नै गाउँटोलमा सक्रिय रूपमा योगदान दिन्छन् भने त्यो साँच्चिकै परिवर्तनको सुरुआत हुनेछ।

“कुकरको पुच्छर सिधा भयो भन्दैमा बाँस बनेन” भन्ने भनाइजस्तै, सानो प्रयासले दीर्घकालीन परिवर्तनको अपेक्षा गर्नु उपयुक्त होइन। तर, निरन्तरता र सहभागिताले त्यसलाई सम्भव बनाउँछ।

अनलाइनमा ह्यासट्याग र लाइभ भिडियोमार्फत आवाज उठाउने युवाहरू सार्वजनिक सभा, सामुदायिक बैठक वा स्थानीय तहको जनमत संकलन प्रक्रियामा भने सहभागी हुन चुक्छन्। यस्तो उदासीनताले स्थानीय विकास योजनाहरू अधुरा रहन सक्छन्, जसको असर सडक, विद्यालय र स्वास्थ्य सेवाहरूमा प्रत्यक्ष पर्न जान्छ।

सामूहिक उत्तरदायित्व कमजोर हुँदा समाजमा अविश्वास, निराशा र दूरी बढ्छ। त्यसैले अब युवाहरूले आत्मदायित्व महसुस गर्न आवश्यक छ।

विद्यालय र क्याम्पसमा सामाजिक परियोजनाहरू अनिवार्य गरेर अनुभव र नेतृत्व क्षमता विकास गर्न सकिन्छ। स्थानीय तहहरूले ‘सर्वोत्कृष्ट युवा सेवा पुरस्कार’ जस्ता कार्यक्रम ल्याएर सकारात्मक सक्रियतालाई सम्मानित गर्नुपर्छ। सामाजिक सञ्जाललाई केवल गुनासोको माध्यम नभई कार्यक्रम र अभियानको साधन बनाउँदै सफाइ, रक्तदान, वा स्वास्थ्य शिविरजस्ता गतिविधिमा युवा टोलीले नेतृत्व लिन सक्छ।

यति हुँदा मात्रै हामी “गुनासोको देश” बाट “कार्यको देश” तर्फ अगाडि बढ्न सक्छौं। सकारात्मक परिवर्तनका लागि गुनासो मात्र होइन, गम्भीर सहभागिता र व्यवहारिक कदम आजको आवश्यकता हो।