पर्यटनभन्दा दोब्बर आम्दानी, सूचना प्रविधिमा रोजगारी नेपालका लागि बदलिँदो सम्भावना।

काठमाडौं, वैशाख ३० । नेपाल परम्परागत रूपमा पर्यटन देशका रूपमा परिचित छ। विदेशी पर्यटकबाट आउने डलरलाई मुख्य आम्दानीको स्रोत मानिँदै आएको छ। तर, पछिल्लो समय एउटा यस्तो क्षेत्र छ, जसले चुपचाप तर तीव्र रूपमा आर्थिक विकासमा ठूलो फड्को मारेको छ—सूचना प्रविधि (IT)।

वास्तवमा, सूचना प्रविधिमा रोजगारी नेपालका युवाका लागि नयाँ आशा बनेको छ। घरमै बसेर विश्वका क्लाइन्टलाई सेवा दिने काम तीव्र गतिमा बढिरहेको छ।

पर्यटनभन्दा दोब्बर आम्दानी IT सेवाबाट

आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा नेपालले पर्यटनबाट ६१ अर्ब ५२ करोड रुपैयाँ कमायो। तर, IT सेवाबाट भएको निर्यात सवा खर्ब रुपैयाँ नाघेको अनुमान गरिएको छ।

नेपालमै बसेर विदेशका ग्राहकलाई सेवा दिने कम्पनी र फ्रिल्यान्सरहरूको संख्या उल्लेख्य रूपमा बढेको छ। यसले न केवल आम्दानी बढाएको छ, तर सूचना प्रविधिमा रोजगारी नेपालकै भित्र सिर्जना गर्ने सम्भावना पुष्टि गरिदिएको छ।

IT अब कोड मात्रै होइन—बढ्दो विविधता

आजको IT क्षेत्र केवल सफ्टवेयर निर्माणसम्म सीमित छैन। यसमा ग्राफिक डिजाइन, अनलाइन ट्युसन, एनिमेसन, डिजिटल मार्केटिङ, टेलिमेडिसिन, अटो क्याड र कन्टेन्ट लेखन जस्ता थुप्रै सेवा समावेश छन्, जसलाई IT-enabled Services (ITES) भनिन्छ।

नेपालमा अहिले ५ सयभन्दा बढी IT कम्पनीहरू क्रियाशील छन्। यिनले सयौं जनालाई रोजगारी दिइरहेका छन्। त्यस्तै, १४ हजारभन्दा बढी नेपाली फ्रिल्यान्सरहरू घरमै बसेर सेवा दिइरहेका छन्।

सूचना प्रविधिमा रोजगारी : १ जनाले मासिक १ हजार डलरसम्म कमाउने

नेपाली IT कम्पनीहरूले एक जना जनशक्तिबाट मासिक ७ सयदेखि १ हजार अमेरिकी डलरसम्मको सेवा निर्यात गरिरहेका छन्। यदि झण्डै १ लाख जनशक्ति सूचना प्रविधिमा सक्रिय छन् भने वार्षिक निर्यात १ अर्ब अमेरिकी डलर अर्थात् १ खर्ब ३० अर्ब रुपैयाँभन्दा माथि पुग्छ।

यसले देखाउँछ—सूचना प्रविधिमा रोजगारी नेपालकै भित्र सम्भव छ, र यो अब वैकल्पिक होइन, मूलधारा बन्दै गएको छ।

सपना हराएको होइन, संघर्षको यात्रा: नेपालका युवाको जीवनमा थपिँदै गएका चुनौतीहरू

तथ्यांक छैन, तर विकासले सबैलाई चकित बनाएको छ

नेपाल सरकारसँग अझै सूचना प्रविधिसम्बन्धी यथार्थ तथ्यांक छैन। तर विकासको गतिले चकित बनाउने अवस्था छ।

विशेषगरी कोभिड महामारीपछि डिजिटल सेवाको माग विश्वभर बढ्यो। र, त्यसको प्रत्यक्ष लाभ नेपाली युवाले उठाएका छन्—घरमै बसेर अमेरिकी, युरोपेली, अष्ट्रेलियन कम्पनीसँग काम गर्ने सम्भावना आजको वास्तविकता बनिसकेको छ।

नीति, लगानी र सीप विकास अपरिहार्य

अब नेपाल सरकार र नीति निर्माता संस्थाहरूले सूचना प्रविधिमा रोजगारी नेपालका लागि दिगो विकासको उपाय हो भन्ने बुझ्नुपर्छ।

आवश्यक पूर्वाधार निर्माण, तालिम कार्यक्रम, स्टार्टअप प्रवर्द्धन र अनुकूल नीति निर्माणमार्फत यो क्षेत्रबाट वैदेशिक मुद्रा, रोजगारी र सीप विकास तीनै कुरामा क्रान्ति ल्याउन सकिन्छ।

“IT ले सीमाना मेटाएको छ—नेपालमै बसेर विश्वकै ठूला क्लाइन्टसँग काम गर्ने मौका, त्यो पनि आफ्नै समयअनुसार। भविष्य यहीँ बनाउनुहोस्!”