५ वर्षको तुलनात्मक विश्लेषण, रेमिट्यान्स र सेवा विस्तारको योगदान

काठमाडौँ, जेठ १७ — नेपाल सरकारले सार्वजनिक गरेको आर्थिक सर्वेक्षण अनुसार, आर्थिक वर्ष २०८१/८२ मा नेपालको प्रति व्यक्ति कुल राष्ट्रिय आय (GNI) १,५१७ अमेरिकी डलर पुगेको छ। यो अघिल्लो वर्षको तुलनामा १०.७१% वृद्धि हो, जुन पछिल्ला पाँच वर्षको सन्दर्भमा उल्लेखनीय उपलब्धि मानिन्छ।

स्रोत: World Bank, MacroTrends

आय वृद्धि किन भयो?

विशेषज्ञहरूका अनुसार, यो वृद्धिमा निम्न कारणहरू मुख्य भूमिका खेलेका छन्:

१. वैदेशिक रोजगारबाट प्राप्त रेमिट्यान्स

२. सेवा क्षेत्रको तीव्र विस्तार

३. निजी क्षेत्रको लगानीमा वृद्धि

४. कोभिडपछिको आर्थिक पुनरुत्थान

५. नीतिगत स्थायित्व र सरकारी प्रयासहरू

अन्तर्राष्ट्रिय सन्दर्भ

विश्व बैंकको वर्गीकरणमा तलतिरको मध्यम आय भएको देश (Lower-Middle Income Country) अन्तर्गत पर्ने नेपालले यो आय वृद्धिपछि सशक्त वर्गीकरणमा उक्लन सक्ने संकेत दिएको छ।

तर यति मात्र पर्याप्त छैन—आय वितरणको असमानता, बेरोजगारी, र महँगी अझै पनि चुनौतीको रूपमा उभिएको यथार्थ हो।

रोजगारी, वित्तीय अनुशासन र पूर्वाधारमा सुधार : आर्थिक सर्वेक्षणको सकारात्मक तस्वीर

निष्कर्ष : नेपालको प्रति व्यक्ति आय

प्रति व्यक्ति आयको वृद्धिलाई सकारात्मक प्रगतिको रूपमा हेर्न सकिन्छ। तर दीर्घकालीन स्थायित्वका लागि सरकारको ध्यान निम्न बुँदामा केन्द्रित हुनुपर्छ:

१. उत्पादनशील क्षेत्रको प्रवर्द्धन

२. युवा रोजगारी सिर्जना

३. सार्वजनिक सेवा प्रवाहमा पारदर्शिता

४. निजी क्षेत्रको लगानीमैत्री वातावरण

यसरी, प्रति व्यक्ति आयको वृद्धि अर्थतन्त्रका लागि शुभ संकेत हो, तर अझै स्थायित्व र समावेशीता सुनिश्चित गर्नु अहिलेको प्राथमिकता हुनुपर्ने देखिन्छ।