काठमाडौं, साउन २२ – विश्व अर्थतन्त्र अहिले एक अत्यन्तै संवेदनशील अवस्थामा पुगेको छ। अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष (IMF) र विश्व बैंक द्वारा प्रकाशित पछिल्ला रिपोर्टहरूका अनुसार, २०२५ मा वैश्विक आर्थिक वृद्धिदर ३.० प्रतिशतमा सीमित रहने अनुमान गरिएको छ — जुन पछिल्लो दशककै न्यून स्तरमा पर्छ।

सुस्त वृद्धि र अनिश्चितता: विश्वभरि असर

मूल्यवृद्धि नियन्त्रण गर्न विश्वभरका केन्द्रीय बैंकहरूले ब्याजदर वृद्धि गरेपछि लगानी र उपभोगमा कमी आएको छ। विकसित राष्ट्रहरूमा माग घटेको छ भने विकासशील मुलुकहरूमा समेत यसको नकारात्मक असर देखिएको छ। व्यापार, रोजगारी, र उत्पादन क्षमतामा विस्तारका संकेत कमजोर छन्।

मुद्रास्फीति केही घटे पनि जोखिम बाँकी

विश्वव्यापी मुद्रास्फीति घट्ने क्रममा भए पनि २०२५ सम्ममा औसत मुद्रास्फीति ४.२% हुने अनुमान गरिएको छ। तर युक्रेन-रुस युद्ध, मध्यपूर्वका द्वन्द्वहरू र तेल तथा खाद्य आपूर्तिमा सम्भावित बाधाहरूले पुनः मूल्यवृद्धिको जोखिम कायम राखेको छ।

प्रमुख चुनौतीहरू जसले अर्थतन्त्रमा दबाब बनाएका छन्

१. भू-राजनीतिक अस्थिरता

• युक्रेन-रुस युद्ध, इरान-इजरायल तनाव जस्ता घटनाहरूले ऊर्जा आपूर्ति र व्यापार मार्गहरूमा अवरोध पुर्‍याएका छन्।

२. व्यापारिक खण्डीकरण

• अमेरिका, चीन, र युरोपेली राष्ट्रहरूबीचको व्यापार युद्ध र शुल्क वृद्धिले वैश्विक व्यापार प्रवाहमा कमी ल्याएको छ।

३. बढ्दो ऋणको संकट

• उच्च ब्याजदरका बीच, सार्वजनिक र निजी क्षेत्रको कुल ऋण मात्रा ऐतिहासिक उच्च बिन्दुमा पुगेको छ। कम आय भएका देशहरू अझै बढी संकटमा छन्।

भारतको सबल प्रदर्शन, चीनको सुस्ती

भारतको आर्थिक वृद्धिदर २०२५ मा ६.४% रहने अनुमान गरिएको छ, जुन विश्वकै सबैभन्दा तेज वृद्धि हो। भारतमा बढ्दो उत्पादन, सेवा क्षेत्रको बृद्धि र उपभोगको विस्तारले यसको अर्थतन्त्रलाई अगाडि बढाइरहेको छ।

चीन, विपरीत रूपमा, घरजग्गा क्षेत्रको संकट, उपभोगमा गिरावट र युवा बेरोजगारीका कारण धिमी गतिमा अघि बढिरहेको छ। यसले चीनसँग गाँसिएका अन्य अर्थतन्त्रहरूमा समेत असर पार्ने जोखिम छ।

ट्रम्पले भारतसहित ९२ देशमा भन्सार शुल्क (Tariff) लगाए, चीन सूचीबाहिर

विश्लेषकहरूका अनुसार, विश्व अर्थतन्त्र अहिले केही हदसम्म लचिलो भए पनि यसका अगाडि रहेका जोखिमहरू – भू-राजनीतिक द्वन्द्व, ऋण संकट, व्यापार अवरोध – समाधान गर्न नसके यसले थप गम्भीर संकटको रूप लिन सक्ने खतरा रहेको छ।